Линеарното покачување на пензиите не е укинато, соопшти Уставен суд на Република Северна Македонија. Од таму нагласуваат дека, дури и во случај моделот да биде поништен во иднина, пензионерите нема да добијат намалени примања, туку зголемување кое ќе се пресметува индивидуално – согласно законското усогласување.
Ова следи по јавната дебата што се разгоре откако премиерот Христијан Мицкоски и неговата партија излегоа со тврдење дека линеарното зголемување е „укинато“ и дека „70% од пензионерите ќе добиваат помали пензии од следниот месец“.
Нема официјална судска одлука
Уставниот суд на Република Северна Македонија ја демантираше оваа информација:
„Не е точно дека е укинато линеарното покачување на пензиите. Во тек е постапка за оценување на уставноста на член 2 од Законот за изменување и дополнување на Законот за пензиско и инвалидско осигурување.“
Според Судот, сѐ уште не е донесена никаква одлука по предметот, туку само се спроведува постапка за уставна оценка.
На оваа база, нивните наводи ги побиваат и кратките факти што беа пренесени во јавноста:
- Дали Судот го укина линеарното зголемување? Не – во тек е постапка за оценување.
- Дали пензионерите ќе добијат помали пензии следниот месец? Не – тие ќе добијат покачување според законското усогласување.
- Дали судијката Добрила Кацарска ја потпишала одлуката? Не – одлука не постои.
Што тврдеше премиерот
Од собраниската говорница, Мицкоски изјави дека:
„Пензионерите веќе нема да добиваат линеарно зголемување на пензиите, туку согласно процентите утврдени по законот. Тоа значи дека 70% од пензионерите ќе добиваат помала пензија од следниот месец.“
Оваа изјава беше објавена и од Deutsche Welle, но веднаш беше демантирана од Судот како неточна.
Зошто моделот е предмет на уставна оцена
Спорното прашање лежи во тоа дали линеарното усогласување може да ги наруши уставните принципи:
- социјална праведност
- еднаквост
- правна сигурност
Според Уставен суд, дилемата е: дали сите пензионери добиваат фер и еднаков третман, или пак двата пола на системот се неправедни – затоа што оние со повисок стаж и уплати добиваат пропорционално помало покачување.
Што ќе добијат пензионерите ако постапката заврши со поништување
Доколку Судот во иднина го поништи моделот, пензиите нема да се намалат, туку ќе се пресметуваат индивидуално, според процентуално законско усогласување.
Пресметките покажуваат дека:
- најниските пензии би добиле околу 1.300 денари плус
- повисоките пензии – уште повеќе, индивидуално
Тоа значи дека пензионерите во секој случај остануваат со покачување, а не намалување.
