Пратеникот Фатмир Битиќи од редовите на Социјалдемократски сојуз на Македонија алармираше дека државниот Буџет се соочува со сериозен недостиг на приходи непосредно пред затворањето на фискалната година.
Фискалните показатели објавени на 25 ноември 2025 година, на кои Битќиќи се повика во своето обраќање, покажуваат дека во буџетската каса недостигаат нешто повеќе од 64 милијарди денари, што во евра изнесува околу 1,04 милијарди. Тоа претставува само 82,32% од планираниот годишен приходен план, наспроти очекуваната динамика на наплата.
Реализација далеку под проекциите
Според дадените бројки, државата досега наплатила близу 299 милијарди денари. Со рок до 31 декември 2025 година, потребата за „надомест“ на повеќе од една петтина од целокупната годишна наплата го научи пратеникот да посомнева во можноста тој план да биде исполнет без вонредни чекори.
Во своето прашање упатено до заменик-министерот за финансии, Николчe Јанкуловски, Битиќи побара детално објаснување за тоа по кои ставки и од кои извори државата ќе ги обезбеди недостигањето 64,07 милијарди денари за целосно затворање на приходната страна на Буџетот.
Ризици од ново задолжување и одложувања
Пратеникот воедно предупреди дека од тековните извори на финансирање нема реална основа да се обезбедат недостасувањето средства до крајот на годината. Тој нагласи дека со секој изминат ден, како што се приближува крајот на годината, расте ризикот од:
- ново задолжување на меѓународните финансиски пазари,
- одложување на обврските кон домашното стопанство,
- селективни доцнења на повратот на ДДВ,
- и евентуални дополнителни кратења на капиталните расходи.
Капитални расходи одвај на половина
Битиќи посебно се осврна и на расходната страна на Буџетот, која изнесува 329,735 милијарди денари со реализација од 81,67%. Загрижувачки, според неговите податоци, е тоа што капиталните расходи – клучни за развој и продуктивност на економијата – до крај на ноември 2025 година се реализирани само 49,64%, или 23,507 милијарди денари од планираното.
Историски „амбиции“ без реална основа
Во пресекот до 31 октомври 2025 година, даночните приходи и придонесите достигнале 78,61% од планираните 250,922 милијарди денари. Тоа подразбира дека во ноември и декември државата има обврска да наплати над 20% од целокупниот годишен план, цел што, според Битиќи, „историски ретко е остварлива без екстраординарни мерки“.
Буџет планиран зад затворени врати
Битиќи оцени дека актуелната конфигурација на Буџетот е резултат на преценета наплата, потценување на ризиците и затворен процес на планирање, кој – според него – ја оддалечува фискалната политика од развојните и економските приоритети на државата.
Барање јавни гаранции
Како дел од своето излагање, пратеникот побара јавно уверување дека затворањето на фискалната година нема да предизвика:
- доцнење на повратот на ДДВ кон компаниите и граѓаните,
- создавање нови неплатени обврски кон фирмите,
- и дополнителни кратења на капиталните вложувања.
„Овие бројки и динамика не нудат простор за оптимизам. Тие се производ на прецени и нефункционален процес, кој ги запоставува развојните цели“, заклучи Фатмир Битиќи, повикувајќи на транспарентност и корекција на фискалната политика во последните недели од годината…
